Pracownicy mogą liczyć na dodatkowe dni wolne, które będą przysługiwać w ramach urlopu opiekuńczego i urlopu z tytułu siły wyższej. Nowe przepisy zaczną obowiązywać pod koniec kwietnia 2023 roku. Co to dokładnie oznacza? Odpowiedź w artykule.
Zmiany w kodeksie pracy to skutek wdrożenia do polskiego porządku prawnego unijnych dyrektyw dotyczących przejrzystych warunków pracy, ale też godzenia obowiązków zawodowych i rodzinnych. Jedną z nich jest wprowadzenie urlopu opiekuńczego, który różni się od dotychczasowej opieki nad dzieckiem, przysługującej pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedną pociechę, której wiek nie przekracza 14 lat (realizowany w formie zwolnienia od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni z zachowaniem prawa do wynagrodzenia).
Dodatkowe pięć dni urlopu
Urlop opiekuńczy to zupełnie nowe uprawnienie, które będzie przysługiwać pracownikowi w każdym roku kalendarzowym, w wymiarze 5 dni. Pracownik może je wykorzystać na sprawowanie opieki nad krewnym czy osobą zamieszkującą z nim w tym samym gospodarstwie domowym, tylko w przypadku, gdy podopieczni wymagają znacznej opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.
Pracownik będzie mógł wnioskować o taki urlop składając wniosek do pracodawcy w postaci papierowej lub elektronicznej, ale nie później niż jeden dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Składając wniosek należy wskazać:
- Imię i nazwisko osoby, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych,
- Przyczynę konieczności zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia przez pracownika,
- W przypadku konieczności zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia nad członkiem rodziny – stopień pokrewieństwa z pracownikiem,
- W przypadku konieczności zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie niebędącej członkiem rodziny – adres zamieszkania tej osoby.
Urlop opiekuńczy jest bezpłatny. Dni wolne od pracy wliczą się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Niewykorzystany urlop przejdzie na kolejny rok.
Urlop z tytułu siły wyższej
To urlop, który umożliwi pracownikowi uzyskanie w ciągu roku kalendarzowego dodatkowych dwóch dni albo 16 godzin wolnego. Osoba zatrudniona w niepełnym wymiarze godzin może liczyć na tego rodzaju urlop proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Za okres korzystania z wolnego z powodu „siły wyższej” przysługuje 50 proc. wynagrodzenia obliczanego jak za wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego.
Pracownik może skorzystać z tego rodzaju urlopu w sytuacjach nagłych, których nie jest w stanie przewidzieć, a także w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem (jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika w innym miejscu). Pracownik, który chce skorzystać z tego rodzaju uprawnienia musi złożyć odpowiedni wniosek nie później niż w dniu, w którym korzysta z przysługującego mu zwolnienia. Tego rodzaju urlop to nie to samo, co urlop na żądanie, który dotychczas pobierany był z puli urlopowej. Jeśli zwolnienie to nie zostanie wykorzystane do końca roku kalendarzowego – przepadnie. Pracodawca każdorazowo musi wyrazić zgodę na skorzystanie przez pracownika z tego typu urlopu. W przeciwnym razie popełnia wykroczenie i łamie prawa pracownika, co powoduje, że może narazić się na konieczność zapłaty grzywny w wysokości nawet do 30 tys. złotych.
Nowe urlopy to dodatkowe dni wolnego dla pracownika, które nie wliczają się do dotychczas przysługującej mu puli urlopowej. Osoby zatrudnione na mocy nowego kodeksu pracy będą mogły także korzystać z dwóch dodatkowych przerw w pracy. Dotyczy to pracowników, których dobowy wymiar pracy przekracza 9 godzin (dodatkowa druga przerwa na co najmniej 15 minut) lub 16 godzin (dodatkowa trzecia przerwa na co najmniej 15 minut).
