Rajskie plaże, bezchmurne niebo, beztroskie chwile i nieuchronnie zbliżający się…koniec urlopu. Chcemy, aby nasz powrót z wakacji – choć najmniej oczekiwany, przebiegł bez żadnych komplikacji. Aż tu nagle orientujemy się, że zaginął nam paszport lub dowód osobisty. Świat na chwilę się zatrzymuje, a do głowy przychodzą najgorsze scenariusze. Oto poradnik, co zrobić w takim przypadku.
Utrata dokumentu tożsamości może rodzić poważne konsekwencje, takie jak chociażby problemy z powrotem do kraju, a co za tym idzie przymusowe, przedłużone wakacje, które oczywiście wiążą się z dodatkowymi kosztami. Skutki takiego incydentu mogą być jeszcze dotkliwsze. Mam tu na myśli, np. kradzież tożsamości, która może prowadzić do wyłudzenia kredytu przy posłużeniu się cudzymi danymi, prowadzenia fałszywej działalności gospodarczej, wynajęcia mieszkania czy hotelu w celu kradzieży wyposażenia, kradzieży wypożyczonego samochodu, zawarcia różnych umów, wciągnięcia w proces prania brudnych pieniędzy, założenia fałszywego konta czy profilu w Internecie bądź kradzieży pieniędzy z konta (dotyczy także kradzieży czy zgubienia karty bankomatowej).
Zastrzeż swój dokument tożsamości!
Gdy dokumenty zostaną skradzione lub je zgubimy, w pierwszej kolejności powinniśmy niezwłocznie podjąć wszelkie kroki, które pozwolą sprawnie zastrzec utracony dokument, a tym samym uniemożliwią wykorzystanie go przez osoby trzecie, chociażby w przestępczych procederach. Zastrzeżenia zgubionych lub skradzionych dokumentów można dokonać za pomocą formularza złożonego osobiście w najbliższym urzędzie konsularnym, przez Internet lub przez telefon – kontaktując się ze swoim bankiem. Warto zaznaczyć, że proces ten może być znacznie łatwiejszy, jeśli jest się użytkownikiem BIK, czyli posiada się konto w Biurze Informacji Kredytowej. Wtedy wystarczy tylko jedno kliknięcie i dokument zostanie zastrzeżony. Warto mieć także aktywowany tzw. Alert BIK, dzięki któremu jeśli ktoś niepowołany złoży w banku wniosek kredytowy podszywając się pod nas, otrzymamy powiadomienie drogą SMS lub e-mail. Istnieje także system „Dokumenty Zastrzeżone”, prowadzony przez Związek Banków Polskich, gdzie szybko i skutecznie można zgłosić utratę dokumentu tożsamości. Jeśli nie ma się dostępu do Internetu, należy telefonicznie skontaktować się ze swoim bankiem i powiadomić placówkę o kradzieży dokumentu tożsamości.
Zgłoś kradzież na policję!
Jeżeli przypuszczamy, że nasz dokument mógł zostać skradziony, musimy zgłosić incydent na policję. To konieczne, aby móc potem starać się o uzyskanie dokumentu tymczasowego umożliwiającego powrót do kraju. Policja zobowiązana jest wydać zaświadczenie potwierdzające fakt utraty dokumentu.
Zwróć się po pomoc do konsula!
W myśl zasady „przezorny zawsze ubezpieczony” przed wyjazdem za granicę warto zapisać sobie dane kontaktowe do polskiej placówki konsularnej funkcjonującej w kraju, który wybraliśmy na wakacje. Jeśli takiej akurat tam nie ma, pomocy zobowiązany jest udzielić konsulat dowolnego państwa należącego do Unii Europejskiej. W tym przypadku dokonuje się niezbędnych formalności związanych z utratą dokumentu tożsamości, a także tych związanych z wnioskiem o wydanie paszportu tymczasowego. Do wniosku należy dołożyć fotografię, dlatego przed wyjazdem warto zaopatrzyć się także w zdjęcie paszportowe. Należy również pamiętać, że zdjęcie do dokumentu paszportowego powinno być wykonane nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o wydanie dokumentu paszportowego (art. 41 ust. 2 ustawy o dokumentach paszportowych). Ubiegając się o dokument tymczasowy trzeba także załączyć dowód potwierdzający utratę dokumentu (zaświadczenie potwierdzające fakt utraty dokumentu z policji) oraz potwierdzenie uiszczenia opłaty za wydanie dokumentu tymczasowego. Wniosek może zostać złożony tylko i wyłącznie przez osobę mającą pełną zdolność do podejmowania czynności prawnych. W przypadku, gdy wnioskodawca nie ma zdolności do czynności prawnej lub posiada tylko ograniczoną zdolność – wniosek w imieniu tej osoby składa rodzic, opiekun prawny lub kurator. Jeśli utraciłeś także pieniądze, konsulat w razie potrzeby umożliwi Ci kontakt z rodziną w celu pozyskania pieniędzy niezbędnych w drodze powrotnej do kraju. W razie potrzeby udzieli Ci także pożyczki, którą zwrócisz po powrocie z wakacji.
Ile kosztuje opłata za wydanie paszportu tymczasowego?
Według rozporządzenia Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 18 grudnia 2015 r. w sprawie opłat konsularnych (Dz. U. poz. 2237 z późn. zm.) wysokość opłaty za wydanie paszportu tymczasowego wynosi 40 euro. Dokument zachowuje ważność przez okres w nim wskazany, nie dłużej jednak niż przez 365 dni (rok) od daty jego wydania (art. 19 ustawy z dnia 27 stycznia 2022 r. o dokumentach paszportowych).
Co do zasady, paszport tymczasowy wydaje się niezwłocznie. W praktyce czas oczekiwania zależy od urzędu konsularnego, który wydaje dokument. Zwykle to kilka dni. Stary paszport zostaje unieważniony przez konsula z dniem zgłoszenia jego zaginięcia.
Pamiętaj!
Dokumenty paszportowe stanowią własność Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli odnajdziesz swój paszport, zgłoszony wcześniej jako utracony, nie możesz się już nim posługiwać. W takiej sytuacji jesteś zobowiązany jak najszybciej zwrócić odnaleziony dokument konsulowi.
Nie wpadaj w panikę!
Utrata dokumentu tożsamości na wakacjach to poważna sprawa, która może wywołać wiele stresujących sytuacji. Gdy jednak się to zdarzy, zachowaj zimną krew i niezwłocznie podejmij kroki zmierzające do skutecznego zabezpieczenia utraconych dokumentów przed ich bezprawnym wykorzystaniem. Następnie rozpocznij proces uzyskania nowych, tymczasowych dokumentów, umożliwiających bezpieczny powrót do domu.
