Niewiele osób wie, że pieniądze zgromadzone na subkontach ZUS są dziedziczne. Nie dzieje się to jednak automatycznie. Trzeba złożyć odpowiedni wniosek. Na kontach osób zmarłych, które były członkami OFE, czeka średnio 29 tys. zł – wylicza ZUS.
Śmierć bliskich osób to zawsze traumatyczne przeżycie, do którego nigdy nie jesteśmy w stanie się przygotować. W tak trudnym czasie, często zmagamy się z dezorientacją i niepewnością, co do tego, jak postępować i gdzie szukać wsparcia. Nic więc dziwnego, że możemy nie pamiętać o wielu istotnych kwestiach lub przeoczyć ważne sprawy, których niedopilnowanie może wiązać się z bardzo niekorzystnymi dla nas skutkami prawnymi. Środki zgromadzone na subkoncie ZUS czy rachunku OFE stanowią istotny element majątku ubezpieczonego, o który bez wątpienia warto zawalczyć. Tym bardziej, że podlegają dziedziczeniu w trybie beztestamentowym. Oznacza to, że pieniądze wypłacone osobom uprawnionym nie wejdą w skład spadku, z pewnymi wyjątkami, o których mowa poniżej.
Komu i na jakiej podstawie będą przysługiwały pieniądze po zmarłym?
Członkowi OFE w każdym czasie, jak i osobie występującej z wnioskiem o przyjęcie do funduszu, przysługuje prawo do wskazania konkretnych osób, które na wypadek ich śmierci będą mogły dysponować środkami zgromadzonymi w otwartym funduszu emerytalnym. Uprawnienie to stanowi wyjątek od ogólnej zasady braku możliwości rozporządzania tymi środkami przez członka OFE (art.107 ust. 2 ustawy o. f. e.). W skrócie chodzi o to, że ww. osoby mogą wskazać imiennie jedną lub więcej osób, którym miałyby przysługiwać zgromadzone w funduszu pieniądze, wraz ze wskazaniem udziałów, w jakich wskazane osoby miałyby te środki otrzymać. W razie braku wskazania udziałów, z góry przyjmuje się, że udziały osób uprawnionych są równe. Wskazanie beneficjariuszy staje się skuteczne z chwilą złożenia oświadczenia woli przez członka OFE i nie jest tu potrzebna zgoda funduszu. Oświadczenie to może być w każdej chwili zmienione, jak i odwołane.
Warunkiem koniecznym do objęcia środków zgromadzonych w OFE przez wskazane osoby jest to, że muszą one żyć w chwili śmierci członka funduszu!
Jeśli zmarły był jedyną osobą uprawnioną, którą wskazał ubezpieczony, to zgromadzone pieniądze w OFE wejdą do spadku po zmarłym członku OFE. Tak stanie się również wtedy, gdy członek funduszu za życia w ogóle nie wskazał beneficjariuszy.
Kto jeszcze może ubiegać się o zwrot pieniędzy z OFE po śmierci ubezpieczonego?
Prawo do uzyskania takich środków przysługuje:
– małżonkowi (pod warunkiem pozostawania w związku małżeńskim w chwili śmierci członka OFE);
Zgodnie z art. 131 ustawy o f. e. fundusz dokonuje wpłaty transferowej połowy środków zgromadzonych na rachunku zmarłego w OFE w zakresie w jakim środki te stanowią przedmiot wspólności ustawowej. Wypłata transferowa dokonywana jest na rachunek małżonka zmarłego w otwartym funduszu emerytalnym. Jeżeli jednak małżonek zmarłego członka nie posiada własnego rachunku OFE i w terminie 2 miesięcy nie wskaże rachunku w jakimkolwiek innym otwartym funduszu, OFE otworzy rachunek dla współmałżonka. Z chwilą otwarcia rachunku dla małżonka zmarłego, staje się on członkiem OFE.
– wspomnianym wyżej osobom uprawnionym (fundusz dokona na rzecz osób wskazanych przez ubezpieczonego wypłaty ½ środków)
– spadkobiercom zmarłego (jeżeli nie wskazał on beneficjariuszy).
W jaki sposób następuje podział tych środków?
Jest dwuetapowy:
- połowa środków zostaje przekazana na rachunek OFE małżonka osoby zmarłej w takim zakresie, w jakim te środki stanowiły przedmiot wspólności ustawowej;
- natomiast drugą część pieniędzy zgromadzonych w OFE przekazuje się bezpośrednio osobom wskazanym przez zmarłego ubezpieczonego, a w razie braku takich osób- jego spadkobiercom.
Ważne! Wciąż brakuje regulacji, w świetle których miałby wynikać obowiązek zawiadomienia osoby uposażonej o posiadaniu środków po zmarłym członku funduszu. Dlatego zwrot należnych nam środków nastąpi dopiero w wyniku podjętych przez nas samych odpowiednich czynności.
W jaki sposób należy ubiegać się o pieniądze z OFE?
W pierwszej kolejności osoba uprawniona do tych środków powinna wypełnić wniosek o wypłatę, który udostępnia dane Towarzystwo Emerytalne.
Ubiegając się o zwrot środków należy dysponować:
- dokumentem tożsamości- tj. dowodem osobistym lub paszportem;
- skróconym odpisem aktu zgonu osoby ubezpieczonej;
- jeżeli chodzi o osobę pozostającą w związku małżeńskim z ubezpieczonym – odpisem aktu małżeństwa;
- dokumentem potwierdzającym, że dana osoba została wskazana przez członka OFE jako osoba uprawniona do otrzymania środków po jego śmierci;
- w przypadku spadkobierców, konieczne będzie okazanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub aktu poświadczenia dziedziczenia.
Dokumenty te powinny być przedstawione w formie oryginałów lub kopii poświadczonych przez notariusza, radcę prawnego lub adwokata jako zgodne z oryginałem.
Otwarty fundusz dokonuje wypłaty środków w terminie 3 miesięcy, nie wcześniej jednak niż w terminie 1 miesiąca, od dnia przedstawienia funduszowi urzędowego dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby uprawnionej.
Jak odzyskać środki zgromadzone na subkoncie ZUS?
Zasady wypłaty i podziału należnych środków z subkonta ZUS są takie same jak przy rachunku OFE. Podział środków na subkoncie nastąpi na podstawie wniosku złożonego przez osobę uprawnioną do tych środków, w oparciu o dostarczone wcześniej przez ubezpieczonego oświadczenie o stosunkach majątkowych między nim a jego współmałżonkiem i wskazanie osób uprawnionych dokonane przed śmiercią przez zmarłego ubezpieczonego.
Wniosek o transfer/ wypłatę środków z subkonta ubezpieczonego jest dostępny na stronie ZUS.
Co, jeśli ubezpieczony miał subkonto ZUS i jednocześnie był członkiem OFE?
W takim przypadku ubezpieczony powinien dokonać wskazania osób uprawnionych do otrzymania środków zgromadzonych na rachunku OFE i subkoncie ZUS w swoim OFE. Wobec tego początek podziału środków nastąpi w OFE, dlatego też osoba uprawniona, w celu otrzymania należnych jej środków, powinna złożyć wniosek o wypłatę we właściwym dla niej otwartym funduszu emerytalnym.
OFE ma obowiązek zawiadomić ZUS o osobach, na rzecz których nastąpił podział środków zgromadzonych na rachunku w OFE w razie śmierci osoby, dla której ZUS prowadzi subkonto, a także o udziale tych osób w środkach zgromadzonych na rachunku w OFE, w ciągu 14 dni od momentu zrealizowania podziału. Po otrzymaniu przez ZUS stosownego zawiadomienia z OFE, ZUS ma obowiązek dokonania podziału i wypłaty środków zapisanych na subkoncie zmarłej osoby ubezpieczonej w terminie 3 miesięcy.
