Wiele stereotypów nakłada na mężczyzn presję, by byli „silni”, „odporni” i „nie okazywali słabości.” W efekcie, spora część tłumi swoje emocje, co prowadzi do pogłębienia problemów, takich jak depresja, lęki czy wypalenie zawodowe. Brak rozmowy na ten temat i społeczna stygmatyzacja sprawiają, że mężczyźni rzadziej sięgają po pomoc i częściej zostają sami z trudnymi przeżyciami. Rozmawiajmy o zdrowiu psychicznym otwarcie, bo każdy zasługuje na wsparcie i zrozumienie.
Problemy psychiczne dotykają ludzi bez względu na płeć, wiek czy pochodzenie, jednak zdrowie psychiczne mężczyzn wciąż często pozostaje tematem tabu. W społeczeństwie istnieje wiele stereotypów dotyczących męskości, które wywołują presję u mężczyzn, by byli silni, niezależni i radzili sobie z problemami w ciszy. Tymczasem oni również zmagają się z depresją, lękiem, wypaleniem zawodowym, a nawet myślami samobójczymi. Czas to zrozumieć i przełamać milczenie, które może mieć tragiczne konsekwencje.
„Od dekad w gronie osób odbierających sobie życie w Polsce mężczyźni stanowią ok. 80 proc. To od 3 do ponad 5 tys. osób rocznie (w przypadku kobiet od 700 do 1000). Wedle danych policji, w ostatnich latach liczba samobójstw wśród mężczyzn utrzymuje się w przedziale 4,2–4,5 tys. (przy 700–850 wśród kobiet). Wiktymolodzy (zajmują się badaniem zachowań ofiary) uważają, że mogą to być liczby niedoszacowane, przede wszystkim z uwagi na ukrywanie przez bliskich okoliczności zgonu.
Najcięższe kryzysy psychiczne dopadają osoby ok. 40. oraz 60. roku życia. W wychodzeniu z nich mężczyznom nie pomaga kodowane od młodych lat i wciąż utrwalane w społeczeństwie przekonanie, że „facet nie powinien okazywać słabości, ani tym bardziej użalać się nad sobą” oraz że „prawdziwy mężczyzna musi sam sobie radzić ze swoimi problemami”. Jest ono skrajnie niebezpieczne – i szkodliwe. Z tego powodu mocno niedoszacowane mogą być zwłaszcza przypadki wystąpienia depresji wśród mężczyzn – a więc również nieleczenia tej choroby. Podobnie jest z innymi problemami o podłożu psychicznym – polscy mężczyźni generalnie nie leczą się, nie sięgają po porady specjalistów. Jednocześnie – o wiele rzadziej niż kobiety mogą się komuś zwierzyć i liczyć na konstruktywną poradę; nie ma ich zatem kto zmotywować do szukania pomocy”.[1]
Sygnalizowanie problemów: jak wygląda u mężczyzn?
Mężczyźni rzadziej mówią o smutku czy lęku wprost. Często ich problemy psychiczne przejawiają się w postaci złości, agresji, wycofania, nadmiernego poświęcania się pracy lub sięgania po alkohol. Tłumienie emocji może prowadzić do wybuchów gniewu lub izolacji od rodziny i przyjaciół. Te sygnały mogą być jednak trudne do zauważenia i zinterpretowania, zarówno dla samego mężczyzny, jak i jego otoczenia.
Potrzeba przełamania tabu
Rozmowa o zdrowiu psychicznym jest kluczowa dla wczesnego wykrycia problemów i podjęcia skutecznych działań. Zmiana narracji wokół męskości i zdrowia psychicznego jest istotna – ważne, aby pokazać, że proszenie o pomoc to oznaka odwagi, a nie słabości. Przełamywanie tabu może pomóc wielu mężczyznom zrozumieć, że wrażliwość to ludzka cecha, a nie zagrożenie dla ich męskości.
Jak wspierać mężczyzn w walce o zdrowie psychiczne?
Informowanie o zdrowiu psychicznym i normalizowanie rozmów na ten temat może pomóc mężczyznom czuć się mniej osamotnionymi. Z kolei, terapia indywidualna, grupy wsparcia czy programy profilaktyczne okażą się niezwykle pomocne, tyle, że mężczyźni potrzebują zachęty do korzystania z takich form pomocy. I wreszcie rodzina i przyjaciele! Kluczowi ludzie, którzy wesprą i pokażą, że poszukiwanie pomocy nie jest czymś, czego należy się wstydzić.
Społeczne ruchy wspierające zdrowie psychiczne mężczyzn
Na szczęście, pojawia się coraz więcej inicjatyw mających na celu wsparcie mężczyzn w zakresie zdrowia psychicznego. To kampanie społeczne, obchodzony co roku Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego (10 października), specjalne organizacje, a także osoby publiczne, które otwarcie mówią o swoich doświadczeniach. Takie działania pomagają rozbić mury milczenia i dają sygnał, że każdy może potrzebować wsparcia.
[1] Źródło: „Polscy mężczyźni umierają młodo i częściej popełniają samobójstwa. Szokujące dane GUS” [w:] forsal.pl. Autor: Zbigniew Bartuś.
